FIZIOLOGIJA BILJAKA
Fiziologija je nauka o funkcijama. Ona je ispred svih nauka jer se u njoj proučavaju fizika, hemija i biologija. Dijeli se prepa problemu (kakav je problem takva je i fiziologija- disanje, varenje, oko...) i prema predmetu (fiziologija biljaka, fiziologija čovjeka, fiziologija životinja i fiziologija virusa).
Zelena biljka je živi, otvoreni, autotrofni i samoregulacioni sistem.
-živi jer je živo biće, diše
-autotrofni zbog procesa fotosinteze, ona je proizvođač
-samoregulacioni jer je samostalna, npr. koliko vode oda toliko će i uzeti
-otvoreni jer je otvorena za sunce, vodu i CO2.
ZBIRNI PRIKAZ PROCESA FOTOSINTEZE- 6CO2+H2O->C6H12O6 + 6O2
-Biljka uzima ugljen dioksid, koji je direktan otrov za mozak, dodaje vodu u hloroplastide i uzima sunčevu svjetlost i nastaje šećer glukoza, celuloza, hormoni enzimi.
Najvažnija je fiziologija zelenih biljaka jer je s biljkama i počeo život. Najstarije su modrozelene alge (cianobakteria) koje su patriotski organizmi.. One apsorpciju vrše cijelim svojim tijelom. Posjeduju zelenu boju- hlorofil, što znači da su fotosintetičari.
Biljka se uvijek kreće u dubinu za vodom. Kreće se za meristemom koji se nalazi na vrhu korjena i naziva se korjenova kapa. Najbolji je indikator. Koliko vode oda van, toliko će i primiti iz matične podloge zemlje po sistemu vakuum pumpe.
Difuzija je kretanje čestica iz pravca veće koncentracije u pravac manje.
Osmoza je kretanje čestica iz pravca vode u pravac ćelije biljke kroz polupropustljivu membranu.
Kada voda krene prema ćeliji nailazi na semipermeabilnu membranu i voda na nju vrši osmotski pritisak, a iz ćelije se javlja turgor (napetost), kao rezultat biljke javlja se sila usisavanja i taj proces se naziva apsorpcija/upijanje vode.
U apsorpciju voda prvo dolazi do korijena (korjenova kapa) i tu rizoderma prva prima vodu. Rizoderma je građena od egzoderme i endoderme. Voda prvo ide egzodermom pa endodermom. Zatim ide kroz osnovno tkivo (parenhim), pa kroz pericikl i kasparijevu traku, pa dolazi u provodno tkivo i na kraju u ksilem (koji se sastoji od traheja i traheida). Cilj vode je da dođe do provodnog tkiva.
Sve sile usisavanja se koncentrišu u jednu silu pri kraju korijena, a na početku stabla. Ta sila se naziva sila korijenovog potiska. Voda može da se izdigne 12-14m u stablu.
Da se ne dogodi vodoskok, tj.obrušavanje javlja se snažna sila kohezije koja je potpomognuta kapilarnim sustavom. Kohezija je sila koja izaziva privlačenje čestica.
Sila koja se stvara u gornjim dijelovima transpiracijom, tj.vuče vodu do lista u hloroplastide gdje će se desiti fotosinteza naziva se vučna sila transpiracije i javlja se kao odgovor u vakuumu na negativan potencijal.
Transpiracija je kontrolirani fizički proces koji samoregulacijom omogućava da biljka ekonomiše raspoloživom količinama vode iz zemljišta. Može biti:
· Stomatarna- putem stoma,
· Kutikularna- preko kutikule i zelenih izdanaka i
· Lenticelarna- preko lenticela- otvora na stablu.
Epidermalno tkivo lista karakteriše ogromni broj stominih otvora preko kojih sistem komunicira sa okolinom u razmjeni gasova i vodene pare. Stome su otvorene tokom dana zbog trošenja CO2 radi procesa fotosinteze, a zatvorene su noći jer se povećava koncentracija CO2 disanjem.