FIZIOLOGIJA RASTENJA I RAZVIĆA BILJAKA  

Rastenje je ireverzibilno povećanje zapremine i volumena, dok razviće uključuje proces rastenja i diferencijacije. Diferencijacija je proces povećanja složenosti i raznolikosti invidualne građe i funkcije praćen organizacionim promjenama organizma u pravcu formiranja osobenog ustrojstva odrasle jedinke. Morfogeneza obuhvata razvoj invidualnog oblikovanja, u koju je uključen proces formiranja pojedinih organa (organogeneza).

 

Rast i diferencijacija – zbivaju se istovremeno tijekom razvitka

 

RAST- ireverzibilno povećanje stanice, organa ili čitavog organizma popračeno izmjenom oblika

          - obuhvata kvantitativne promjene tijekom razvitka.

 

DIFERENCIJACIJA- kvalitativne promjene oblika, odnosno funkcije.

 

RASTENJE BILJAKA

Živa bića karakteriziraju određene osobenosti po kojima se razlikuju od neživih. Usmjerenost rasta biljaka zasnovana je na rastenju ćelija i organa, te na njihovoj polarnosti, korelaciji i specifičnosti određenih zona rasta. Nakon završenog rasta ćelija dobija određenu dimenziju i strukturne osobine, čime je ''osposobljena'' za svoju funkcionalnu ulogu u sastavu određenih tkiva, organa i organizma. U rastu ćelije jasno su izražene tri faze: embrionalna (plazmatski rast), izduživanje i proširivanje i diferencijacija.

 

ZONE RASTENJA

Smještene su 2-3 mm ispod apikalnih meristema (tvornih tkiva gdje se odvija dijeljenje ćelija). Vrlo lahko ih je prepoznati ako ih obilježimo tušem u vidu poprečnih pruga sa jednakim razmjerom. Za razliku od apikalnog rasta, koji je karakterističan za vrh stabla i korijena, neke trave rastu interkalarno. Listove trava karakterizira bazalni rast, dok listovi dikotila rastu cijelom svojom površinom.

 

RASTENJE ĆELIJA

Prva faza u rastenju ćelija je embrionalni ili meristemski rast. To je proces nastajanja nove ćelije diobom ćelija meristemskog tkiva. Ćelije su male sa izraženim jedrom i gustim protoplazmatičnim sadržajem. U ovoj fazi značajnu ulogu imaju biljni hormoni – fitohormoni. Druga faza je izduživanje i povećanje volumena. U njima se pojavljuje velika centralna vakuola, koja potiskuje protoplazmu uz ćelijski zid. Ulaskom vode u vakuolu i povećanjem turgora, dolazi do istezanja zidova i umetnja novih celuloznih elemenata.Proces diferencijacije se bazira na potrebama pripadajućeg tkiva i organizma i genetičkoj informaciji o smjeru njene specijalizacije. Završetkom diferencijacije ćelije smanjuju ili potpuno gube sposobnost za nove regeneracije iako, svaku biljnu ćeliju odlikuje osobina totipotentnosti.

DIFERENCIJACIJA

Završetak diferencijacije predstavlja završni stadij u rastu ćelije, u kome ćelija dobije strukturnu i funkcionalnu specifičnost. 

 

RAZVIĆE BILJAKA

Osnovne faze ontogeneze viših biljaka ilustrativno se ispoljavaju na primjeru cvjetnica. To su mirovanje, klijanje, vegetacija i reprodukcija.

Faza mirovanja odlikuje se smanjenim intezitetom metabolizma u sjemenu, a u prirodi je naročito povezana sa ritmikom godišnjih doba.

Faza klijanja počinje u osobenoj kombinaciji spoljnih faktora, pri čemu su posebno važni vlaga, temperatura, svjetlost, koncentracija kisika i dr.

Vegetativna faza traje od formiranja glavnih vegetativnih organa do pojave organa za razmnožavanje.

Reproduktivna faza kod cvjetnica počinje pojavom reproduktivnih organa (cvjetova i plodova), a prestaje gubitkom sposobnosti razmnožavanja.

Na proces rastenja i razvića djeluje čitav splet unutrašnjih ( biljni hormoni i vitamini)  i vanjskih (svjetlost, temperatura, vlažnost i voda) faktora te mineralne tvari.

Izolirani biljni hormoni svrstavaju se u dvije klase stimulatori (podsticajni) i inhibitori ( oni koji koče određene procese). Stimulatori su auksini, giberelini i citokinini , a u inhibitore etilen i apcinska kiselina. 

 

© 2013 All rights reserved.

Create a free websiteWebnode